Szczepienia psów na wściekliznę są bardzo ważne dla ochrony ich zdrowia i zdrowia ludzi. Wirus wścieklizny może być przenoszony na ludzi, a zakażenie może prowadzić do śmierci. Szczepienie psów na wściekliznę jest obowiązkowe w wielu krajach, ponieważ zapobiega rozprzestrzenianiu się choroby. Z tego powodu dzisiaj zastanowimy się, dlaczego szczepienia na wściekliznę są ważne. Powiemy także, jak wygląda ta choroba u psów i omówimy program szczepień.
Dlaczego szczepienia na wściekliznę są ważne? Czym jest wścieklizna?
Wścieklizna to choroba zakaźna, która jest wywoływana przez wirusa RNA z rodziny Rhabdoviridae, należącego do rodzaju Lyssavirus. Wirus wścieklizny ma kształt pręta, jest okryty osłonką glikoproteinową i zawiera jednoniciowy RNA jako materiał genetyczny. Wirus ten jest bardzo odporny na czynniki fizyczne i chemiczne, dzięki czemu może utrzymać swoją zakaźność w środowisku przez długi czas. Z tego powodu w naszym kraju każdy pies jest objęty obowiązkiem szczepień. Choroba ta dotyka też zwierząt dzikich i przez nie jest najczęściej przenoszona. Najgłośniejszymi przypadkami dzikich zwierząt przenoszących wściekliznę są najczęściej lisy i nietoperze.
Dlaczego szczepienia na wściekliznę są ważne? Jak wygląda patogeneza wścieklizny?
Wirus wścieklizny przenosi się na organizm żywy przez ukąszenie, zranienie skóry lub błony śluzowej, lub przez kontakty z błoną śluzową jamy ustnej, lub nozdrzy. Patogen przenika do skóry i błony śluzowej, gdzie wchodzi w kontakt z komórkami nabłonkowymi, a następnie przenika do tkanki podskórnej i krwiobiegu. Wirus wścieklizny jest wirusem neurotropowym, co oznacza, że jego celem są neurony. Patogen przenika do mózgu i rdzenia kręgowego za pośrednictwem aksonów nerwowych. Patogen replikuje się w neuronach, a następnie przenosi się do kolejnych neuronów, powodując ich uszkodzenie. Wirus wścieklizny wywołuje reakcję zapalną w mózgu, co prowadzi do obrzęku mózgu.
To powoduje objawy wścieklizny, takie jak zmiany zachowania, agresja, trudności w poruszaniu się, drgawki i paraliż. Objawy te pojawiają się zwykle kilka dni do kilku miesięcy po zakażeniu i prowadzą do śmierci. Wirus wścieklizny nie wywołuje zawsze objawów natychmiast po zarażeniu. Okres inkubacji, czyli czas między zakażeniem a pojawieniem się objawów, może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy. W ciągu tego czasu wirus replikuje się w neuronach i rozprzestrzenia się w organizmie. Proces ten może zachodzić bez jakichkolwiek oznak rozwoju zakażenia.
Jakie są objawy wścieklizny?
Objawy i przebieg choroby są dosyć charakterystyczne i raczej nie ma wątpliwości, że wzbudzą one podejrzenia właściciela czy lekarza weterynarii. W zależności od postaci (cicha lub szałowa), wyróżniamy kilka okresów. Pierwszym z nich jest okres zwiastunowy. Charakterystyczne pobudzenie i zmiana zachowania występuje jednak dopiero w drugim okresie – fazie zwiastunowej. Wtedy u pupila można zaobserwować nadmierną aktywność ruchową, wycie, ochrypły głos, ślinienie, spaczone łaknienie, rozszerzenie źrenic, agresję, a nawet samookaleczanie. Ostatnim okresem wyróżnianym w trakcie przebiegu choroby jest okres porażeń. W tym czasie dochodzi do opadania żuchwy, wypadania języka, śpiączki i śmierci.
Jak wygląda program szczepień podstawowych i kiedy szczepimy na wściekliznę?
Program zasadniczy immunoprofilaktyki polega na szczepieniach na choroby bardzo niebezpieczne zarówno dla zdrowia psów, jak i ludzi. W skład obowiązkowych szczepień wchodzi szczepionka na nosówkę, parwowirozę, chorobę Rubartha i oczywiście wszystkim dobrze znaną wściekliznę.
Program szczepień najlepiej jest zacząć w 6. Tygodniu życia. Wtedy nasz pupil dostanie szczepionkę, która pomoże ochronić go przed nosówką i parwowirozą. Kolejna rewakcynacja powinna mieć miejsce między 9 a 10 tygodniem życia. Wtedy do „koktajlu” szczepionek dołącza także szczepionka przeciwko chorobie Rubartha. Ostatnia rewakcynacja powinna odbyć się między 13 a 16 tygodniem życia. Wtedy nasz pupil zostanie ponownie zaszczepiony tą samą mieszanką szczepionek, jak w 10 tygodniu życia.
Powtarzanie szczepień na te choroby aż trzy razy z pozoru wydawać się może niepotrzebne i nad wyraz, ale jest bardzo dobry powód ku rewakcynacjom. Sam za siebie mówi fakt, że po podaniu 2 „dawki szczepionki”, skuteczna odpowiedź immunologiczna wytwarza się tylko u 70% psów. To oznacza, że nawet 3 z 10 psów, które przyjęły dwie szczepionki, może de facto nie być bezpieczna. Trzecia rewakcynacja zapewnia wytworzenie miana przeciwciał u 98% pacjentów.
Szczepienia na wściekliznę
Szczepionki przeciwko wściekliźnie w Polsce podaje się w 16 tygodniu życia. Ustawowo wymagane jest od właściciela, aby zaszczepił swojego pupila przeciwko wściekliźnie nie później niż 30 dni po ukończeniu 3 miesiąca życia przez pieska. Dodatkowo konieczne jest ponowne szczepienie psa nie rzadziej niż co 12 miesięcy. Takie szczepionki mogą bez problemu być łączone ze szczepieniami dodatkowymi.
Dlaczego wścieklizna jest niebezpieczna dla ludzi?
Wścieklizna jest bardzo niebezpieczna dla ludzi, ponieważ wirus wścieklizny może przenosić się na ludzi przez ukąszenie zarażonego zwierzęcia, a zakażenie może prowadzić do śmierci. Wirus wścieklizny atakuje układ nerwowy i prowadzi do postępującej encefalopatii, co prowadzi do śmierci w ciągu kilku dni lub tygodni.
Objawy wścieklizny u ludzi są podobne do objawów u zwierząt, ale mogą być trudne do zdiagnozowania, ponieważ początkowe objawy są niespecyficzne. Objawy tej choroby u ludzi obejmują m.in. gorączkę, bóle głowy, nudności, wymioty, drgawki, zaburzenia mowy, trudności w połykaniu i oddychaniu oraz paraliż mięśni. Wirus wścieklizny może przenosić się na ludzi przez ukąszenie zarażonego zwierzęcia, ale również przez kontakt z błoną śluzową lub skórą zarażonego zwierzęcia, na przykład poprzez lizanie. Dlatego ważne jest, aby unikać kontaktu z dzikimi zwierzętami, a zwłaszcza z nietoperzami, które są przenosicielami wirusa wścieklizny.
Szczepienia ludzi na wściekliznę są możliwe i zalecane w przypadku osób, które są szczególnie narażone na zakażenie wirusem wścieklizny, takich jak weterynarze, pracownicy schronisk dla zwierząt lub osoby, które podróżują do krajów, gdzie wścieklizna jest powszechna.
Podsumowanie
Wścieklizna to choroba, której potencjał do wyrządzania szkód jest bardzo przerażający. Choroba ta nie tylko jest śmiertelnym zagrożeniem dla naszych ukochanych pupili, ale także stanowi ogromne niebezpieczeństwo dla ludzi. Ta śmiertelna choroba jest bardzo łatwo przenoszona między osobnikami i może długo nie dawać charakterystycznych objawów. Z tego powodu tak istotne są szczepienia zwierząt towarzyszących, które pomogą zniwelować zagrożenie, którym jest wścieklizna.